Vliegperioden in het seizoen en vliegtijd op de dag
Als we planten voor bijen willen aanplanten of uitzaaien en tuinen en groene elementen daar buiten bijenvriendelijk willen beheren, moeten we ook een beetje op de hoogte zijn van de vliegperioden van de bijen.
Naar vliegperiode kunnen wilde 'solitaire bijen' in drie elkaar overlappende groepen worden ingedeeld
- vroege voorjaars bijen maart-april vliegen op voorjaarplanten
- late voorjaars en vroege zomerbijen mei-juni vliegen op voorjaar en zomerplanten
- zomerbijen juli-augustus vliegen op zomerplanten
Na augustus nemen de bijen snel af, maar een aantal soorten vliegt tot eind september en zelfs tot in oktober door.
De algemene hommels zijn tot in oktober, november waar te nemen en in zeer zachte winters zelfs rond de jaarwisseling, Maar dat is vaak geen goed teken. De natuur is dan van slag.
Maar bijen vliegen niet alleen op de agenda. Als de planten waar ze op vliegen in bloeistaan worden ze door bijenbezocht. Daar kan een paar weken verschil in zitten.
 
Één of twee generaties per jaar (univoltien of bivoltien)
Wilde solitaire bijen vliegen in een- (univoltien) of twee (bivoltien) generaties per kalenderjaar.
Als de mannetje en vrouwtjes verspreid over een aantal weken gelijktijdig uit het nest komen en in die periode paren, is er sprake van een generatie bijen. Als dat in twee perioden plaats vindt gaat het om twee generaties per jaar. De periodes zijn niet altijd even duidelijk van elkaar te onderscheiden.
Één generatie: pluimvoetbij vliegt in een generatie per jaar. De grafiek heeft geen dal.
 
Twee generaties per jaar: dit komt bij de vroege voorjaarbijen voor. Vliegkenmerk is een dal in het vliegdiagram. Dit is onder meer het geval bij de grasbij
 
Voorbeelden van twee generaties per vliegseizoen
Zandbijen: bremzandbij, gewone dwergzandbij, grasbij, tweekleurige zandbij, wimperflankzandbij, zilveren zandbij,
Wespbijen onder meer: bleekvlekwespbij, geeltipje, kortsprietwespbij, smalbandwespbij, zwarte dubbeltand
Metselbijen met een particiele tweede generatie: onder meer: blauwe metselbij, in onze tuin van eind maart- begin april tot eind augustus.
 
Vliegperioden op de dag
De vliegtijd per dag hangt af van de soort, temperatuur, weersomstandigheden. Als het koud en bewolkt is vliegen er met ujitzondering van hommels nauwelijks bijen; maar op zwoele, bewolkte zomerdagen vliegen de meeste bijen wel.
Vroege voorjaarsbijen vliegen bij een veel lagere temperatuur dan zomerbijen.
Zwartrosse zandbij vliegt al bij een temperatuur die iets onder de 10°C ligt. Hommels vliegen al bij lagere temperaturen. Maar als bijen bij de minimale temperatuur uitvliegen en vervolgens in de schaduw of in open winderig terrein terecht komen, kan het net iets te koud zijn om nog te kunnen terug vliegen. Als bijen bij de laagste in de literatuur opgegeven temperatuur vliegen, is er ook geen speling meer als zeer lokaal het weer iets omslaat. Dat was onder meer het geval op Vlieland (april 2013). De temperaturen op de grond en bij de nesten was voor bijen redelijk, maar het voelde wel tamelijk fris aan. Verder van de nesten af waren op het hele eiland als gevolg van de koude wind rampzalige taferelen te zien. Zelf veel hommels die opitmistisch waren uitgevlogen stranden op de grond of bleven roerloos hangen aan de bloemen die ze bezochten. zie verder onder (#)
Enkele voorbeelden van vliegtijden van bijensoorten op de dag
In de literatuur wordt voor een aantal bijensoorten opgegeven bij welke temperatuur ze vliegen.
Voor mijn eigen onderzoek heb ik nooit naar de thermometer gekeken, maar ben ik steeds afgegaan op mijn eigen gevoel. Voor de inventarisaties leverde dat ook de meeste resultaten.
Grote wolbij vliegt bij zomerweer al voor 9.00 uur en gaat door tot 20.30. Het laatste zie je alleen op plekken waar veel wolbijen voorkomen.
Tronkenbij viegt in de tuin van 9 tot 20.00 op warme zonnige dagen.
Gewone sachembij vliegt in het voorjaar al tussen 7.00 en 7.30 uur en gaat door tot vroeg in de avond.
Inventarisaties doe ik meestal tussen 10.00-16.00 in het voorjaar en tussen 9.00-18.00 in de zomer op deze dagdelen vliegt bij goed weer het gros van de wilde bijen.