Koolzwarte zandbij
Andrena pilipes
Grote zwarte bijen met bruinachtige vleugels; achterlijf glanzend; middenveld grof gerimpeld
Lengte: vr13-15, m 11-14mm
Lees meer
 
 

Grafiek en/of kaartje naar T.M.J .Peeters et al.. Waarneming.nl. en anderen.--
Vrouwtje: fimbria zwart, scopa en floccus grijsachtig wit tot vuil wit; kop kort grijsbehaard; verder met grijze en zwart haren, de twee eerste rugsegementen vaak met lange aanliggende grijswitte, dunne beharing; lengte 13-15 mm.
Mannetje: met uitzondering van bovenkant kop en borststuk zwart behaard; soms geheel zwart behaard; de twee eerste rugsegmenten kunnen net als bij het vrouwtje vaak grijswit behaard zijn; lengte 11- 14 mm.
Door de dominerende zwarte kleur en het grof gerimpelde middenveld is de koolzwarte zandbij (Andrena pilipes) met geen enkele andere zandbij te verwarren.
Vliegperiode: vliegt in twee generaties van april tot half juli (tot in augustus)
Habitat: onder meer spoorwegemplacementen, industriele terreinen, natuurontwikkelingsgebieden.
Nesten: nestelt het liefst in open zandgrond, al dan niet in grote aantallen bijelkaar.
Bloembezoek
Wilde reseda (eigen waarnemingen NS Deventer (1980-1990), Industrie terrien Anrhem (1990-2000), Millingerwaard (2019). Verder onder meer op gewone berenklauw, kool, paardenbloem, streepzaad, en wilg, (Westrich 1986; van der Vecht 1928).
Voorkomen in Nederland: zeldzaam in het oostelijk rivieren gebied.onder meer in het rivierengebied beneden Deventer. Tussen 1980 en 1990 geregeld op braakliggende, maar open industriële terreinen en spoorwegemplacementen in Arnhem en Deventer. De bij is daar vooral op wilde reseda een opvallende soort. Een deel van deze terreinen had veel gemeen met nieuwe natuurgebieden langs de grote rivieren. Het ligt voor de hand dat Andrena pilipes daar ook weer zal worden waargenomen. De openheid van de terreinen zijn daarbij van doorslaggevende betekenis.
Fragment samenvatting Peeters, T.M.J., Smit, Jan, Raemakers, I. P: Tot de zestiger jaren was ze niet zo zeldzaam in het zuidoostelijke deel van ons land. Daarna trad een sterke achteruitgang op. Recent wordt ze, vooral in natuurontwikkelingsgebieden in het rivierengebied, weer wat meer waargenomen. De koolzwarte zandbij nestelt het liefst in open zand­ grond, regelmatig in grote kolonies. Ze vliegt in twee generaties. De tweede generatie komt in het vliegtijd diagram echter niet goed uit de verf. Misschien is er sprake van een partiiile tweede generatie. De koolzwarte zandbij is polylectisch. Vooral de eerste generatie heeft echter een voorkeur voor kruisbloemen . De tweede generatie bezoekt ook veel schermbloemigen en composieten.
Koekoeksbij: Nomada pleurossticta (Neushoornwespbij)
 
Koolzwarte zandbij - Andrena pilipes Terug
 
 
 
 
 
Koolzwarte zandbij - Andrena pilipes (vr) (Foto Henk Wallays - http://tinyurl.com/7ptc4m9 Terug
 
Koolzwarte zandbij - Andrena pilipes (vr) Terug
 
Koolzwarte zandbij - Andrena pilipes (vr) Kop Terug
 
Koolzwarte zandbij - Andrena pilipes (vr) middenveld
 
Koolzwarte zandbij - Andrena pilipes (vr) Terug

In Europa komen verschillende ondersoorten voor. De naamgeving en de afbakening is nog niet helemaal duidelijk. Deze en de volgende foto zijn genomen door Cor Zzonneveld in Turkije. De habitus van de bij komt styerk overeen met die van de Nederlandse soort. Alleen de haarbandjes ontbreken in Centaal en WestEuropa.

De naamgeving is van Erwin Scheuchl, internationaal Andrena expert.

Wie heeft meer informatie over deze bij?

 
Koolzwarte zandbij - Andrena pilipes (vr) Terug